خدمات حقوقی دعاوی ارث
ارث یکی از پیچیده‌ترین و در عین حال مهم‌ترین مسائل حقوقی خانواده است که در بسیاری از موارد منجر به اختلافات شدید بین بازماندگان می‌شود. تقسیم ارث، تشخیص وراث، سهم‌الارث، تعیین وصی و حتی رد یا قبول ارث، همگی نیازمند آگاهی کامل از قوانین مدنی و تجربه در دعاوی خانوادگی هستند. در این صفحه به بررسی کامل دعاوی ارث، روند قانونی، مدارک موردنیاز و خدمات موسسه حقوقی ما در این زمینه می‌پردازیم.
طبق قانون چه افردی از ارث بهره‌مند می‌شوند؟
ارث مالی است که پس از فوت شخص به وراث قانونی یا وصیت‌شده او منتقل می‌شود. در قانون مدنی ایران، وراث به سه طبقه تقسیم می‌شوند:
- طبقه اول: پدر، مادر، همسر، فرزندان و نوه‌ها. این افراد در اولویت ارث هستند.
- طبقه دوم: خواهر و برادر، اجداد (پدربزرگ و مادربزرگ). در صورت نبود طبقه اول، ارث به آن‌ها می‌رسد.
- طبقه سوم: عمو، عمه، دایی، خاله و فرزندان آن‌ها. در صورت نبود طبقه اول و دوم، ارث به آن‌ها منتقل می‌شود.
🔸 همسر متوفی در هر حال از ارث برخوردار است. سهم‌الارث زن یا مرد از اموال بسته به وجود فرزند، نوع اموال (منقول یا غیرمنقول) و شرایط عقد متفاوت است.
انواع دعاوی ارث
۱. دریافت گواهی انحصار وراثت
این گواهی اولین و مهم‌ترین مدرک برای آغاز هرگونه اقدام حقوقی در خصوص ارث است. پس از فوت شخص، وراث باید با مراجعه به شورای حل اختلاف و ارائه مدارک لازم (شناسنامه متوفی، گواهی فوت، مدارک هویتی وراث، استشهادیه محضری و…)، این گواهی را دریافت کنند. در صورت نبود برخی وراث یا وجود اختلاف، ممکن است اخذ این گواهی با چالش همراه باشد.
۲. تقسیم ماترک (ترکه)
پس از اخذ گواهی انحصار وراثت، هر یک از وراث می‌تواند تقاضای تقسیم ماترک را بدهد. ترکه شامل تمام اموال، مطالبات، حساب‌های بانکی، املاک، خودرو، طلا و بدهی‌های متوفی است. اگر بین وراث بر سر نحوه تقسیم اختلاف وجود داشته باشد، دادگاه بر اساس قواعد قانونی نسبت به افراز، فروش و تقسیم آن اقدام می‌کند.
۳. تحریر ترکه
در مواردی که یکی از وراث نگران تصرف یا حیف و میل اموال توسط سایرین باشد، می‌تواند از دادگاه تقاضای تحریر ترکه کند. تحریر ترکه یعنی صورت‌برداری قانونی از کلیه اموال و دارایی‌ها. این اقدام معمولاً پیش از تقسیم ترکه انجام می‌شود و مانع از تصرف غیرقانونی سایر وراث خواهد شد.
۴. ابطال وصیت‌نامه
اگر متوفی وصیت‌نامه‌ای تنظیم کرده باشد که:
- بیش از یک‌سوم اموال را وصیت کرده باشد بدون رضایت وراث
- شرایط قانونی وصیت رعایت نشده باشد (مانند نداشتن امضا، شاهد، عدم اهلیت در زمان نگارش)
- صوری بودن یا جعل بودن وصیت‌نامه اثبات شود
در این موارد، وراث می‌توانند با طرح دعوای حقوقی، درخواست ابطال وصیت‌نامه دهند.
۵. دعوای مطالبه سهم‌الارث
اگر یکی از وراث اموال را در اختیار گرفته و سهم سایر وراث را پرداخت نمی‌کند، هر یک از وراث می‌تواند با دادخواست مطالبه سهم‌الارث، حقوق خود را از دادگاه طلب کند. این دعوا ممکن است شامل خلع ید، فروش اموال مشاع یا حتی توقیف اموال باشد.
مدارک مورد نیاز برای دعاوی ارث
برای طرح دعوای ارث یا انجام هرگونه اقدام قانونی، ارائه مدارک زیر الزامی است:
- اصل و کپی گواهی فوت متوفی
- شناسنامه و کارت ملی متوفی و وراث
- عقدنامه یا سند ازدواج در صورت وجود همسر
- سند رسمی وصیت‌نامه (در صورت وجود)
- مدارک اثبات مالکیت اموال (سند ملک، پلاک خودرو، فیش بانکی و…
- استشهادیه محضری جهت صدور گواهی انحصار وراثت
خدماتموسسه حقوقی دادگران حق و عدالت (نیک آرا) در دعاوی ارث
ما در موسسه حقوقی خود با تجربه فراوان در پرونده‌های ارث، خدمات زیر را ارائه می‌دهیم:
- مشاوره کامل درباره سهم‌الارث هر یک از وراث
- پیگیری سریع و قانونی اخذ گواهی انحصار وراثت
- تنظیم دادخواست تقسیم ترکه و دفاع در برابر اعتراض‌ها
- تحریر ترکه و جلوگیری از حیف‌ومیل اموال
- تنظیم لوایح حقوقی برای ابطال وصیت‌نامه‌های غیرمعتبر
- پیگیری خلع ید، فروش ملک مشاع و توقیف اموال توسط وکیل مجرب
سوالات متداول
این گواهی از شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی قابل دریافت است و آغازگر همه مراحل بعدی ارث است.
بله. طبق اصلاحات جدید قانونی، زن همانند سایر وراث از تمام اموال از جمله زمین و ملک سهم می‌برد، نه فقط اموال منقول.
سایر وراث می‌توانند با دادخواست خلع ید یا تقسیم ترکه، سهم خود را طلب کرده و جلوی تصرف غیرقانونی را بگیرند.
اگر وصیت‌نامه رسمی یا در دفتر اسناد رسمی ثبت شده باشد، نیازی به شاهد ندارد. اما وصیت‌نامه دست‌نویس نیاز به احراز صحت و شرایط قانونی دارد.
بله. بدهی‌های متوفی از کل ترکه کسر می‌شود و فقط مازاد آن بین وراث تقسیم می‌شود. پرداخت بدهی اولویت دارد.